Thesis Defense – Hande Su Demirkaya (MSCAR)

Hande Su Demirkaya – Kent ve Mimarlık Yüksek Lisans Programı (M.Sc. City and Architecture)

Doç. Dr. Derya Yorgancıoğlu – Tez Danışmanı

Prof. Dr. Hülya Turgut – Tez Eş-Danışmanı

Date: 15.05.2024

Time: 16.30

Location: AB4 318B

“ZAMAN-MEKÂN SIKIŞMASININ DOĞURDUĞU YENİ HALLER ÜZERİNDEN EVE İLİŞKİN BİR OKUMA”

Doç. Dr. Derya Yorgancıoğlu, Özyeğin Üniversitesi

Prof. Dr. Hülya Turgut, Özyeğin Üniversitesi

Doç. Dr. Nevşet Gül Çanakçıoğlu, Özyeğin Üniversitesi

Doç. Dr. Güliz Özorhon, Özyeğin Üniversitesi

Doç. Dr. Senem Kaymaz, Yıldız Teknik Üniversitesi

Özet:

Metropol kentlerdeki yaşamın giderek artan hızı, kent sakinlerinin yaşam biçimlerini, ihtiyaçlarını ve çevre algılarını dönüştürmektedir. Birbiriyle ilişkili olan ve birbirini etkileyen zaman ve mekan olguları ile bu olgular arasındaki ilişkinin yeniden değerlendirilmesi, yaşanan fiziksel ve sosyal değişimlerin anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. İletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler, zaman algısını hızlandırırken, mekânsal sınırları daraltmakta ve zaman-mekan sıkışmasına yol açmaktadır. Evin deneyimsel -fiziksel ve anlamsal- dönüşümünü incelemek için bütüncül bir çerçeve eksikliği gözlemlenmiş, bu çerçeveyi oluşturmak için yeni bir perspektifin oluşturulması gerekmiştir. Bu araştırmada, makro düzeyde İstanbul metropolü üzerinden zaman-mekan sıkışması olgusu incelenmekte ve mikro düzeyde ise bu olgu, bireyin en küçük yaşam alanı olan ev üzerinden tartışmaya açılmaktadır. Zaman-mekan sıkışmasını tetikleyen temel faktörler ve bu sıkışmanın yol açtığı yeni durumlar analiz edilmektedir. Bu yeni durumların ortaya çıkardığı (mekânsal ve sosyal) etkiler ile zaman kavramının değişimiyle birlikte eve ilişkin deneyimlerdeki dönüşümler üzerinde durulmaktadır. Söz konusu deneyimsel dönüşümün yansımalarının görüldüğü anlamsal ve mekânsal değişimler, İstanbul özelinde araştırma kapsamında ele alınmaktadır. Bu tez metropol bir kent olarak İstanbul’da evin deneyimsel dönüşümünü zaman-mekan sıkışmasının doğurduğu “evin yeni halleri” üzerinden yeni bir kavramsal çerçeve geliştirmeye yönelik olarak nitel araştırma yaklaşımına temellenmektir. Literatür analizi ve yorumlamalar aracılığıyla derinlemesine bir anlayış ortaya koyabilmek için, dönüşen ev olgusuna ve bu dönüşümün kırılma noktalarına ilişkin temel kavramlar ve bu kavramlar arasındaki ilişkiler ortaya koyulmaktadır. Oluşturulan kavramsal çerçeveyle ilişkili olarak, çoklu veri kaynakları kullanılarak, İstanbul’da 2000 sonrasında üretilmiş olan konut projeleri örnekleri üzerinden iz düşümlerinin incelendiği bir alan çalışması gerçekleştirilmektedir. Kuramsal çalışmalar ile elde edilen “evin yeni halleri” seçilen örnekler ve esneklik kavramının alt boyutları ile incelenmiştir. Esnekliğin, zaman-mekân sıkışmasının bir sonucu olarak günümüzde karşılaştığımız çoklu krizler durumunda konutların deneyimsel dönüşümü için bir gereklilik olduğu sonucuna varılmıştır.

Biyografi:

Hande Su Demirkaya, 2021 yılında Özyeğin Üniversitesi İngilizce Mimarlık bölümünden onur öğrencisi olarak mezun oldu ve ardından aynı kurumda Kent ve Mimarlık bölümünde yüksek lisans derecesine başladı. Araştırmalarında, konut sorunlarını ve mimarlık üzerindeki belirsizliklerin etkilerini tartışmakta, İstanbul’da çoklu krizlerin ev-konut ilişkilerine etkisi üzerinde çalışmaktadır.